Werkgevers blijven het mechanisme van de automatische indexering aanvallen. Waarom doen ze dat en waarom blijft het vakbondsverzet onverzettelijk? We spraken Veerle Verleyen en Stefaan Decock van ACV Puls over de pro’s en vermeende contra’s van het systeem.
Waarom altijd de heisa in de media over de indexering?
Veerle: “Omdat werkgeversorganisaties als het VBO, VOKA en UNIZO om de haverklap de indexering blijven aanvallen. Zelfs al heeft premier Decroo meermaals herhaald dat het behoud van de indexering belangrijk is voor de bevolking en dat de regering op dat vlak dus geen ingrepen zal doen. Hoe vaker werkgeversorganisaties echter toeteren dat de indexering een gigantisch probleem is, hoe meer ze de druk kunnen opvoeren tegenover de regering om compensaties te krijgen. En dat werkt bovendien nog ook.”
Stefaan: “Er zijn natuurlijk veel bedrijven die in moeilijkheden verkeren en ondersteuning verdienen. Denk maar aan de bakker om de hoek, die afziet met de huidige torenhoge energiefacturen, net als alle andere bedrijven die hoge energiekosten in hun productieprocessen hebben. Maar datzelfde energieprobleem gaat in veel grotere mate op voor de duizenden werknemers die al een jaar lang hoge prijzen betalen en pas in januari hun loon geïndexeerd zullen zien.”
Zijn die bedrijfscompensaties altijd even efficiënt?
Stefaan: “Er zijn zeker bedrijven die de ondersteuning niet nodig hebben en flagrant misbruik maken van de federale overheidssteun. Denk maar aan de verzekeraar AXA. Het bedrijf kreeg zeven miljoen euro korting op de patronale RSZ van de federale regering, boekte 243 miljoen euro nettowinst, maar weigerde vervolgens om de hogere lonen helemaal te indexeren, en ging zo in tegen de gangbare praktijk van de verzekeringssector. Dat is toch gewoon misdadig. Waarom stopt de federale regering geld van de sociale zekerheid in bedrijven die met dat geld aan de haal gaan en het gebruiken om hun winstgevendheid te behouden? Alles gaat naar de aandeelhouders. Zelfs de Europese Unie bekritiseert ons land hiervoor. Dat zijn nochtans geen syndicalisten. En ondertussen geven zo’n bedrijven maar af op de kosten van de indexering.”
Een loonindexering van ruim 10%, is dat dan niet problematisch?
Veerle: “Het echte probleem zijn de prijzen. Mocht de overheid de energieprijzen onder controle hebben, dan hadden we de forse prijsstijgingen niet en ontstond er ook geen kettingreactie op tal van andere producten. We moeten kijken naar oorzaak en gevolg. Problemen moeten bij de oorzaak aangepakt worden en dat is dus niet de automatische index. De indexering is een gevolg. Ingrijpen op de indexering van lonen heeft bovendien kwalijke gevolgen op de koopkracht en dus consumptie.”
Stefaan: “Klopt. Als je de lonen niet integraal indexeert ondergraaf je bovendien de financiering van de sociale zekerheid. Minder inkomsten voor de sociale zekerheid zullen leiden tot een nieuwe besparingswoede. Werkgevers en politici zullen tieren dat de pensioenen onbetaalbaar zijn en de werkloosheidsuitkeringen ingeperkt moeten worden. Besparingen in de sociale zekerheid zullen op de agenda komen. Het zet ook zorginstellingen onder druk, want ook daar zal de financiering in het vizier komen. De sociale zekerheid ondergraven maakt ons met z’n allen armer. De roep om hogere lonen te vrijwaren of af te toppen voor indexering, heeft dus nadelige gevolgen.”
Hoe komt het eigenlijk dat ongeveer één miljoen werknemers in januari een forse inhaalbeweging maken van 10%?
Veerle: “Op vraag van de werkgevers zelf. De indexvoorwaarden worden in België onderhandeld in de sectoren, waar men bepaalt op welk tijdstip welke index wordt toegepast. In veel sectoren waren werkgevers vragende partij om slechts één keer per jaar te indexeren, op één januari. Nu de inflatie hoog oploopt is dat plots problematisch. De werkgevers moeten weten wat ze willen. Maar we zullen met plezier in verschillende sectoren terug overschakelen op meerdere indexeringsmomenten in de loop van het jaar.”
“Noteer trouwens dat ongeveer 100.000 werknemers in België geen indexering kennen. Zo kennen de 38.000 werknemers in de sector van de vrije beroepen bijvoorbeeld geen indexmechanisme. We zijn als vakbond bereid om over de index te onderhandelen, maar dan wel om het systeem te verbeteren, niet om het af te bouwen. In veel landen wil men trouwens net graag de automatische indexering invoeren, althans langs vakbondszijde. Kijk maar naar Nederland, waar de vakbond FNV ons voorbeeld wil volgen. We steunen hen daarin. Laat ons van het indexsysteem een exportproduct maken.”
Stefaan: “De automatische indexering van de lonen is een belangrijke bescherming zowel voor onze koopkracht als voor de financiering van de sociale zekerheid. We zullen het systeem blijven verdedigen.”
Auteur: Max De Boeck | Afbeelding: Daniël Rys