Ook het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) luidt de alarmklok, specifieker over het ‘Geïndividualiseerd Project Maatschappelijke Integratie’ (GPMI). Dat contract tussen leefloontrekkers en het OCMW voorziet ‘wederzijdse engagementen’ maar blijkt in de praktijk eerder controlerend dan ondersteunend te werken.
Onevenwicht
Het leefloon is het laatste vangnet voor mensen die onvoldoende sociale rechten hebben opgebouwd en nergens anders meer terecht kunnen. Maar die financiële steun wordt steeds meer voorwaardelijk. Uit een overdreven vrees voor sociale fraude, koppelen OCMW’s steeds meer contractuele voorwaarden aan een leefloon. De verplichtingen voor de OCMW’s blijken veel minder zwaar en bieden de leefloongerechtigde niet méér bescherming of houvast. Vaak gaat het om een standaardformulier dat geen rekening houdt met de specifieke situatie van de rechthebbende.
De dreiging van een sanctie is ook een voortdurende bron van stress voor de hulpvrager. “Ik wist dat als ik niet zou slagen op school, ik mijn leefloon voor een tijdje kwijt kon zijn. Daarom wilde ik een spaarpotje aanleggen, maar ik had zo weinig dat dat enkel kon door mezelf uit te hongeren. En daardoor had ik niet genoeg energie om te studeren,” getuigt een student met een GPMI. Een andere gerechtigde moest contractueel een woning van betere kwaliteit vinden, aangepast aan de samenstelling van zijn huishouden. Een bijna onmogelijke opdracht in een stad als Antwerpen, waar een groot tekort is aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen voor grote gezinnen.
Ondersteuning op maat
Het BAPN wil daarom dat geest van de wet op maatschappelijke integratie gerespecteerd wordt. “Het recht op maatschappelijke integratie is de kern van de zaak, en zonder een minimaal inkomen (leefloon dus) is dat quasi onmogelijk te realiseren. Sancties in het kader van begeleidingen mogen er daarom niet toe leiden dat mensen een leefloon ontzegd wordt,” stelt voorzitter Guy Tordeur namens het BAPN. “De doelstellingen van het integratietraject moeten gebaseerd zijn op de verwachtingen en mogelijkheden van de rechthebbende.” Het BAPN roept daarom op het GPMI te vervangen door een instrument dat focust op begeleiding en ondersteuning op maat, vanuit wederzijds vertrouwen en zonder sanctie van opschorting van het leefloon.
Auteur: Jan Deceunynck | Afbeelding: Shutterstock