“Ik kijk er zó naar uit opnieuw voluit te kunnen gaan”

De culturele sector komt opnieuw, traag maar gestaag, op gang. Nu we na die eerste maanden stilletjes van een cultuur-herleving kunnen spreken, werpen we een blik achter de schermen. Hoe beleven cultuurwerkers de heropening van hun sector?

Op de planken

Christa Biesemans zingt als sopraan in het koor van Opera Ballet Vlaanderen. Ze bleef betrokken, ook in de maanden dat de culturele sector op slot zat: “Ik zetel in de ondernemingsraad, dus kon ik het reilen en zeilen achter de schermen volgen door de maandelijkse vergaderingen. Dat heeft geholpen om de connectie met het werk te houden, want door de lange duur werd dat wel steeds zwaarder.” Ook het contact met de collega’s bleef ze – vooral digitaal – onderhouden. “We hebben veel aan elkaar gehad en hebben zelfs samen kleine online concerten kunnen geven.”

Onzekerheid troef

De honger om terug voor een publiek te staan was groot, maar de onzekerheid was steeds opnieuw de spelbreker. “We hadden niet alleen een plan B, maar ook een plan C, een plan D,… Telkens stonden we klaar om terug te beginnen. Maar in dat anderhalf jaar hebben we in totaal maar drie maanden mogen optreden. Dat woog. Ik ben me dan gaan focussen op vrijwilligerswerk om niet in het beruchte zwarte gat te vallen.” Haar vast contract bezorgde haar een ‘luxepositie’ in de sector. “Ik kon op technische werkloosheid en ondersteuning van mijn bedrijf rekenen. Voor beginners en freelancers in onze sector was het echter een bloedbad. Ik vrees dat er mensen van onze sector zijn afgeschrikt en zullen wegblijven.”

Zingen met mondmaskers

De heropstart komt traag op gang. “We hebben één voorstelling achter de rug en nu is het afwachten. We blijven repeteren en zouden eind augustus terug van start gaan. Dat repeteren gebeurt overigens in kleine groepen en in een zaal die groot genoeg is om afstand te bewaren. Op het podium zelf is dat geen optie, dus zingen we met mondmasker. Dat is jammer genoeg belastend voor onze stem. Voor een zaal met amper 200 bezoekers is het ook financieel bijna niet vol te houden. Dus we hopen op snelle versoepelingen. Het publiek is in ieder geval enthousiast, dat zien we aan de kaartenverkoop.” De toekomst is onvoorspelbaar, dat heeft het afgelopen jaar wel geleerd. Maar toch blijft Christa uitkijken naar het moment dat alles weer voluit kan. “Gewoon op de planken staan zoals vroeger, zonder mondmasker en voor een volle zaal. Ik kijk er zó naar uit!”

In de cinema

De bioscopen zijn hoopvol want mede dankzij de kwakkelzomer kunnen zij afkloppen op een paar succesvolle maanden. “Na zo’n jaar mocht dit wel,” vertelt Josine Buggenhout, programmator bij de Antwerpse bioscoop De Cinema. Ze blikt terug op een zwaar jaar, waarin zij en veel andere gepassioneerde mensen opeens hun job niet konden uitvoeren. Toch ziet ze dat er ook mooie dingen op en naast het scherm verwezenlijkt zijn: “Met verschillende andere culturele partners zoals het MHKA, MAS, de Singel, Karamah en Kif Kif zijn er online programma’s uitgewerkt. Daarnaast hebben we ook onze gewaardeerde samenwerkingen met filmpartners zoals Cinea en Please Release Me online verdergezet. We konden daarvoor maandelijks een gratis film aanbieden, om de kloof met de echte cinema-
ervaring een beetje te dichten. Die collaboraties zorgden voor samenhorigheid en nabijheid tussen collega’s, die allemaal in hetzelfde schuitje zaten. Dat gevoel van verbondenheid zal ik blijven koesteren. Ook bij de aankondiging van de heropening zat iedereen meteen op dezelfde golflengte. We waren er klaar voor. En omdat 2020 eigenlijk inhoudelijk een fantastisch jaar was voor cinema, hebben we veel van die filmparels in onze programmatie gerecupereerd”.

Terug naar routine

Het zal volgens Josine nog even duren voor alles terug bij het oude is. “Ik merk dat iedereen opgelucht is dat we weer bezig zijn. De stilstand is voor velen onder ons heel zwaar geweest, zowel voor bezoekers als collega’s. Wanneer ik bezoekers terugzie, merk ik ook dat ze veranderd zijn. De impact van deze periode zullen we nog lang voelen. Cultuur is zo’n noodzakelijk element in het leven van velen, en dat wordt nog niet altijd naar waarde geschat.” Nu wordt er vooral gekeken naar de heropbouw: “Ik wil nu vooral terug lang genoeg draaien om opnieuw routine op te bouwen en weer op volle kracht te kunnen programmeren.”

Auteur: Sofie Van Der Vreken  |  Afbeelding: Adobestock