Het tij keert voor Amerikaanse vakbonden
In april slaagde webwinkelreus Amazon erin de vakbond buiten de deur te houden. Een meerderheid van de werknemers stemde tegen de oprichting van een vakbond binnen het bedrijf. Jammer voor de vakbonden, zou je kunnen denken. Of: de democratie heeft gesproken. Maar zo eenvoudig ligt het niet, leert een gesprek met David Young van de Amerikaanse vakbond UFCW. “Werkgevers proberen met dure consultants en advocaten alles te doen om vakbonden buiten de deur houden.”
UFCW is een Amerikaanse vakbond die onder andere actief is in de distributiesector. David heeft het dossier Amazon niet persoonlijk opgevolgd, maar heeft ook al gelijkaardige dossiers gekend. De principes zijn altijd dezelfde. “Officiële ondernemingsraden en comités zoals jullie die kennen in België bestaan niet in Amerika. Wij kijken met grote ogen naar jullie vakbondscultuur. De goede wetten die wij na de oorlog naar jullie brachten, hebben jullie nog verbeterd. Maar zelf zijn we ze vergeten toe te passen,” zucht David.
Comités
In veel bedrijven richten de werkgevers zelf een soort werknemerscomités op, maar volstrekt los van de vakbond, of zelfs tegen de vakbond. “In die comités krijgen een aantal getrouwen van de werkgever tijdens de werkuren alle kansen om te vergaderen. De vakbond zelf krijgt veel minder kansen. Vergaderen moet buiten de werkuren en buiten de bedrijfsmuren. In die comités wordt uiteraard ook steeds herhaald hoe nefast de vakbond wel zou zijn. Via advocaten en consultants peperen ze het personeel in dat ze geen vakbond nodig hebben, dat ze beter zelf hun zaakjes onderling regelen. Het is moeilijk om daar tegenop te boksen,” legt David uit. Ook Europese multinationals nemen in Amerika trouwens vlotjes de lokale praktijken over en zetten het sociaal overleg buitenspel.
Sancties
Ook de Amerikaanse wetgeving werkt niet meteen in het voordeel van de vakbonden. “Er zijn wel wetten, maar de sancties bij overtreding zijn zo klein, dat niemand er zich iets van aantrekt. Werknemers hebben het recht om zich te organiseren. Er is vakbondsvrijheid. Maar zodra je openlijk een vakbond steunt, kan je werkgever je zonder al te veel risico’s ontslaan. Niet alleen omdat de straffen zo beperkt zijn, maar ook omdat de bewijslast bij de werknemer ligt als je ontslagen wordt. Dan kan je gaan procederen tegen je werkgever die veel sterker staat en zich duurdere advocaten kan permitteren. En als je dan toch wint, vlieg je er waarschijnlijk een beetje later terug uit om een andere reden.” →
Nieuwe groei
Toch heeft David ook redenen om hoopvol te zijn. “In 2020 zijn de Amerikaanse vakbonden voor het eerst in jaren terug een beetje gegroeid. In 1952 was 33% van de werknemers aangesloten bij een vakbond. Gaandeweg was dat nog 13%. Vooral in de jaren ’90 ging het bergaf. President Reagan heeft veel kapot gemaakt. En na hem ook de andere Republikeinse presidenten. Maar vorig jaar zijn we terug een procentje gegroeid.” Langzaam slagen de vakbonden erin de werknemers terug te bereiken. “Niet in de bedrijven. Daar mogen we meestal niet binnen en blijven ze vakbondsmensen het leven zuur maken. Maar telefonisch, online en via sms kunnen we de mensen steeds beter bereiken. En dat kunnen werkgevers niet verhinderen. We horen dan wat er misloopt en zoeken manieren om er samen met de werknemers iets aan te veranderen. En dat werkt.”
Biden
Ook de verkiezing van Joe Biden stemt David hoopvol. “Hij heeft al veel gedaan in die paar maanden dat hij president is. Hij heeft zelfs publiek gezegd dat mensen er goed aan doen om zich bij een vakbond aan te sluiten. Toen ik dat hoorde was ik zo blij! Dat had ik nog geen enkele president horen zeggen. Hij heeft ook wetgeving voorbereid die een groot verschil kan maken voor ons vakbondswerk. De wet is als goedgekeurd door het Huis van Afgevaardigden, maar moet nog voorbij de Senaat geraken. Daar is de Democratische meerderheid krapper, dus dat is nog even een moeilijke klip. Maar die wet zou veel foute wetgeving sinds de jaren ‘50 terugdraaien. Een echte changemaker voor werknemersrechten.”
Er ligt nog veel werk op de plank. Maar het tij lijkt te keren voor de Amerikaanse vakbonden. De wetgeving draait weer de goede kant op en het aantal leden neemt lichtjes toe. David leeft op hoop. “Hope and optimism is all we have,” besluit hij. Eén veldslag tegen Amazon is verloren. Maar hij geeft niet op. Er is nog genoeg om voor te strijden.
Auteur: Jan Deceunynck – Foto: Belga Image