Werknemers in de kleding- en schoenindustrie in Oost- en Zuidoost-Europa werken voor hongerlonen en in grimmige arbeidsomstandigheden. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de internationale Schone Kleren Campagne. De landen van Oost- en Zuidoost-Europa zijn steeds geliefder als plekken om kleren en schoenen te produceren. Dat heeft te maken met de snelheid waarmee bestellingen in de winkel moeten liggen maar ook het imago speelt mee. Veel merken lokken klanten met het label ‘Made in Europe’. Dat wekt de indruk dat de productie in correcte omstandigheden gebeurt. Maar de situatie doet eerder denken aan de tijd van priester Daens.
Veel van de 1,7 miljoen kledingarbeidsters leven in armoede. Het zijn nochtans ervaren en geschoolde werkkrachten. Hun maandloon komt net aan het wettelijke maandelijkse minimumloon. Dat varieert van 89 euro in Oekraïne tot 374 euro in Slovakije. De wettelijke minimumlonen in de regio zijn lager dan de officiële armoedegrenzen en bestaansminima voor die landen. Een echt leefbaar loon waarmee een gezin zijn basisbehoeften kan betalen, zou ongeveer vier tot vijf keer hoger moeten zijn. In Oekraïne bijvoorbeeld zou dat maandloon circa 438 euro moeten bedragen.
De gevolgen zijn onmenselijk: “Soms hebben we gewoon niet genoeg om te eten”, vertelt een arbeidster in Oekraïne. Een arbeidster in Hongarije zegt: “Onze lonen zijn net genoeg om energie, water en verwarming te betalen”. Veel geïnterviewden vertellen over gevaarlijke werkomstandigheden zoals blootstelling aan hitte en giftige chemicaliën, onbetaald en onwettelijk overwerk en een brute behandeling door het management. Ze voelen zich geïntimideerd en worden bedreigd met afdanking of overplaatsing. “Als Servische arbeidsters vragen waarom er in het heetst van de zomer geen airconditioning is, waarom de toegang tot drinkwater wordt beperkt, waarom ze weer moeten werken op zaterdag, luidt het antwoord altijd: ‘Daar is het gat van de deur’.”
Belangrijke modemerken profiteren van dit lageloonsysteem. De fabrieken die in het rapport aan bod komen werken voor bekende merken à la Benetton, Esprit, GEOX, Triumph en Vera Moda. Ook Belgische mode- en sportkledingbedrijven laten kleren maken in Oost- en Zuidoost-Europa. Door het gebrek aan transparantie is het moeilijk te achterhalen over welke bedrijven het gaat en of de bevindingen in het rapport ook voor hen gelden. De Schone Kleren Campagne doet twee belangrijke oproepen aan deze merken. Betaal een leefbaar loon. En werk samen met je leveranciers om de onwettelijke en onmenselijke arbeidsomstandigheden uit te roeien.
Meer informatie: lees ‘Made in Europe’ op www.cleanclothes.org
Auteur: