Franse president Macron zet arbeidsrecht naar zijn neoliberale hand

Als het regent in Parijs, dan druppelt het in Brussel

Vele tienduizenden Fransen gingen op 12 september de straat op om te protesteren tegen de nieuwe president Emmanuel Macron en diens regering. Met recht en reden, want de regering wil de arbeidswetgeving flink ‘hervormen’. Op diverse vlakken natuurlijk niet in het voordeel van de werknemers en hun organisaties, of wat dacht je? Vakbondskringen maakten gewag van ‘meer dan 400.000 betogers’ in heel Frankrijk. De regering telde er maar 223.000. Wat staat er precies op het spel daar? En hoe zit het dan bij ons, hier in België?

Vakbonden, jongeren en middenveldorganisaties zijn in het geweer gekomen tegen het neoliberale beleid van president Macron. Bij velen is er al stevige ontnuchtering na de hype die er heerste vlak na de verkiezing van het nieuwe staatshoofd.
President Macron vindt net als Medef – het Franse VBO – dat de arbeidswetgeving in Frankrijk te lastig is voor ondernemingen. Dat de arbeidswetgeving de Franse werknemers te sterk beschermt tegen de wetten van de vrije markt. De ‘code du travail’ biedt werknemers in Frankrijk nog een aantal zekerheden en die zekerheden zijn een doorn in het oog van de neoliberale beleids-makers in Frankrijk. Dat zet een rem op de winsten van de Franse bedrijven en moet dus worden aangepakt. Macron kiest de kant van de grote bedrijven.
Frankrijk heeft een sterk gecentraliseerd sociaal overleg Zo moeten werkgevers uit dezelfde bedrijfstak zich houden aan dezelfde loon-en arbeidsvoorwaarden. Concurrentie kan maar niet ten koste van de loon -en arbeidsvoorwaarden van werknemers. Ook worden werknemers door de ‘code du travail’ beschermd tegen willekeurig ontslag. Een werkgever mag niet zomaar iemand ontslaan maar moet dit motiveren. Een rechtbank heeft het laatste woord bij onenigheid en beslist over de hoogte van de sanctie.

Sociaal overleg

Het gecentraliseerde overlegmodel moet op de schop, vinden Macron en zijn regering. Bedrijven moeten uit de sectorakkoorden kunnen stappen en een afwijkend akkoord kunnen afsluiten. Dat zal een neerwaartse druk uitoefenen op de loon -en arbeidsvoorwaarden. Minimale sectorlonen worden dus onmogelijk.
Ook het beschermend kader tegen ontslag moet volgens Macron sneuvelen. Het moet mogelijk worden om werknemers aan te werven met een contract ‘voor een project’, in plaats van met een vast contract. Stopt het project, dan stopt ook het contract.
De Franse regering wil verder een plafond maken voor de schadevergoeding die een werknemer krijgt als hij onterecht wordt aan de deur gezet. Nu bepaalt de rechter het bedrag. Macron wil verder prutsen aan de manier waarop het sociaal overleg is georganiseerd. Hij wil het aantal overlegorganen verminderen. Last but not least moet het aantal ambtenaren naar beneden en moet er worden gesnoeid in de openbare dienstverlening.

Gevaar in België

De strijd van onze zuiderburen gaat ook ons aan. Want de neoliberale visie van Macron & Co heeft ook in België nogal wat fans. De maatregelen in Frankrijk illustreren een drieste drang naar flexibilisering die we ook hier bij diverse politieke partijen en werkgeversorganisaties waarnemen. Als het regent in Parijs, dan druppelt het in Brussel. Zo gaat het toch dikwijls?
Niet verrassend is dat Macron zijn plannen voor de arbeidswetgeving snel wil doordrukken. Hij heeft het parlement zover gekregen dat het zichzelf buiten spel zet.
In België staat een deel van de politiek ook te popelen om het beschermend collectief kader voor werknemers aan te vallen. Regeringspartij N-VA wil af van het centraal overlegmodel. De regering maakt interimarbeid nu zowat overal mogelijk, niet bepaald goed voor werknemers die zoeken naar vast en duurzaam werk. Gwendolyn Rutten (Open VLD) houdt niet van collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). Nachtwerk moet mogelijk worden zonder collectieve onderhandelingen. Mini-jobs worden gestimuleerd. Openbare dienstverlening wordt teruggeschroefd. Vaste benoemingen bij de overheid staan op de helling.

Zomerakkoord in zelfde geest

De regering-Michel en haar Zomerakkoord ademen heel sterk de geest van Macron en Co uit. Ook onze regering wil een kader scheppen waardoor ondernemingen zoveel mogelijk winst kunnen binnenrijven. Veel rechten gunnen aan werknemers past daar niet bij. Zij spreken van een ‘modernisering van het arbeidsrecht’. De vakbond noemt dit juist sociale achteruitgang. Voor liberaal denkende politici is onzekerheid organiseren ‘modern’. De vakbond vindt het juist zeer modern om werknemers en mensen met een uitkering genoeg rechten te geven.

In heel Europa is het in de mode om collectieve rechten van werknemers af te breken. Duitsland, Frankrijk, Nederland, Griekenland, voorbeelden bij de vleet. Het tempo verschilt, de tendens is dezelfde. Bij ons wil Peeters de 40-urenweek herinvoeren in plaats van met zijn allen 35 uur te presteren, zoals in Frankrijk. Overal wordt de arbeidswetgeving uitgehold onder het mom dat dit ‘jobs, jobs, jobs’ zou creëren.

Politici die deze toer opgaan, maken een keuze. Het is géén wetmatigheid! Deze koers wordt ons opgelegd door de 1%. Het is aan ons allemaal om hier samen tegen te reageren. Europa is nu vooral één grote markt in de greep van multinationals met hun eigen agenda. Vakbonden, jongerenorganisaties en middenveld moeten dringend het krachtige signaal geven dat het anders kan én moet. Alléén samen kunnen we deze trend keren. Als we ons verenigen en organiseren, is er gigantisch veel mogelijk.