“Ze draaien ons zot,” luchtte een poetsvrouw haar hart bij professor Kim De Witte. De uitspraak schopte het meteen tot titel van zijn nieuwe boek, waarin hij een pleidooi houdt voor werkbaar werk en leefbare loopbanen. “Hyperflexibiliteit, overuren, langdurige ‘dag’contracten… Het wordt de mensen allemaal te veel”.
Wat was de aanleiding om dit boek te schrijven?
Kim: “Een Groenboek van de Europese Commissie uit 2021 met twee centrale voorstellen: ten eerste wou men de activeringsgraad naar 80% optrekken, wat enorm hoog is en eigenlijk niet haalbaar. Dat leidde naar het tweede punt, waarin men pleitte om mensen dan maar langer te doen werken, om die ‘lage’ activeringsgraad op te vangen.”
“Dat Groenboek verscheen net na een peiling die aangaf dat mensen langer werken steeds minder zien zitten. Ik was geschokt door de wereldvreemdheid van de Commissie. Men stelt in het document dat de pensioenleeftijd naar zeventig jaar opgetrokken moet worden. Langer werken is een maatschappelijke keuze en geen natuurwet, al brengt men dat natuurlijk niet op die manier. Vakbonden strijden mee om dat aan de bevolking duidelijk te maken.”
Waarom is het een maatschappelijke keuze?
Kim: “Het officiële verhaal was vroeger dat de pensioenen onbetaalbaar zouden zijn. Maar als je kijkt naar bijvoorbeeld de studies van de Commissie Vergrijzing dan zie je dat dat niet klopt. Er is een kost, maar die is niet onbetaalbaar. Het gaat om een stijging van 2% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) over een periode van zestig jaar. In de crisis van 2008 stegen de sociale uitgaven met meer dan 4% en nu spreken we over 6% van het BBP tijdens corona. We hebben zestig jaar voor de pensioenen, dus dat is zeker geen financiële aardbeving.”
“Een meer correcte reden is dat als mensen op een redelijke leeftijd op pensioen gaan, je minder overschot op de arbeidsmarkt hebt, wat meer macht geeft aan de werknemers tegenover de werkgevers. Die werknemers kunnen dan om betere lonen en een betere work-life balance vragen, wat werkgevers natuurlijk niet graag zien gebeuren. Mijn boek legt de nadruk op de kwalen van de arbeidsmarkt, en waarom mensen pertinent weigeren langer te werken.”
‘Ze draaien ons zot: Langer werken, ratrace, burn-outs’
Leg eens uit?
Kim: “Mijn boek is opgebouwd in enkele delen, waarin ik ten eerste de huidige situatie beschrijf en uitleg wat er zoal allemaal fout loopt op de arbeidsmarkt. In deel twee leg ik dan uit hoe die praktijken ons ziek maken. We worden onwel van het werk en de manier waarop dat is ingedeeld. Werkgevers leggen de problemen en oplossingen bij het individu, maar uit studies van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat dat niet klopt. Het is de werkorganisatie die ons ziek maakt. In het derde deel reik ik dan enkele oplossingen aan over hoe we het werk kunnen herorganiseren.”
Wat zijn die oplossingen?
Kim: “We hebben ten eerste minder werkdruk nodig door structureel meer personeel in te zetten. We moeten dus voor meer tijd zorgen, zowel tijdens als aan het einde van de loopbaan. Iedereen moet op tijd met pensioen kunnen gaan. Sommige werkgevers leggen uitputting van werknemers bij de vrije tijd die te ambitieus wordt ingevuld, maar dat is natuurlijk onzin.”
“Ten tweede moeten we zorgen voor meer inspraak via de Comités voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW’s). We moeten meer naar het Nederlandse model evolueren, want onze CPBW’s staan zwak hier in België. Ik ga dus in tegen de stromingen die pleiten voor health coaches, fruit in de refter en mensen een yoga-abonnement geven. Dat is op zich leuk, maar niet de oplossing. We moeten weg van die individuele aanpak.”
“Het derde deel is responsabilisering van de werkgevers in plaats van de werknemers. De meeste zieken willen immers wel werken. Werk heeft namelijk een dubbel karakter. Het biedt ook zelfontplooiing en ontwikkeling. Voor een deel ben je wat je doet en daar is niks mis mee. Ik ben vóór werk, ik heb er een positieve visie op, maar het mag mensen niet ziek maken.”
Wat wil je bereiken met het boek?
Kim: “Het boek is bedoeld voor mensen uit het middenveld en de man op de straat. Ik probeer het debat aan te gaan door alternatieven aan te reiken. Een groot deel van de bevolking heeft duidelijk nood aan een andere stem.”
Interesse in dit boek? Stuur dan je naam en adres vóór 11 februari naar topboek@acv-csc.be en laat ons weten dat je graag kans maakt op één van de drie exemplaren die we gratis kunnen weggeven.
Auteur: Max De Boeck | Afbeelding: EPO uitgeverij