Vorige maand richtten de ogen van de wereld zich op Glasgow. Wereldleiders kwamen er bijeen om klimaatafspraken te maken die de verdere opwarming van de aarde een halt moeten toeroepen. Tom Van Hout van ACV Puls was op de top en wil vooral een constructief verhaal brengen. “Het finaal akkoord had absoluut beter gekund, maar er zijn wel belangrijke stappen vooruit gezet. Volgend jaar is er een nieuwe klimaattop. Dan moeten we verder vooruit. We mogen het dossier vooral niet loslaten.”
Voor de duidelijkheid: Tom nam deel aan de klimaattop vanuit zijn vrijwillig engagement bij Chirojeugd Vlaanderen, maar dat neemt niet weg dat zijn sociale vakbondsreflex immer present was.
Sociale strijd
“De strijd voor het klimaat is een sociale strijd. Het zijn de zwaksten die het meest door de opwarming van de aarde getroffen worden. De landen en mensen met de minste impact op de klimaatopwarming, zijn de grootste verliezers. De inheemse volkeren uit de Stille Oceaan zijn niet verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Maar hun leefgebied verdwijnt wel in de oceaan en wordt weggekapt door de massale ontbossing. In Kenya is er al twee jaar nauwelijks regen gevallen, waardoor oogsten mislukken en hongersnood mensenlevens kost. Maar het is niet het Globale Zuiden dat de verantwoordelijkheid draagt voor de opwarming. Alleen al vanuit solidariteit met hen moeten wij kiezen voor duurzame mobiliteit, consumptie en jobs…”
Duurzaam moet haalbaar zijn
Ook in eigen land heeft de klimaatstrijd een duidelijke sociale dimensie. “Het is een goede beslissing om mensen te verplichten hun huizen beter te isoleren en over te stappen naar een elektrische wagen. Maar het is niet voor iedereen even haalbaar. Moeten we met de vinger wijzen naar mensen die niet duurzaam leven omdat ze dat niet kunnen betalen? Nee, we moeten ervoor zorgen dat ze dat wél kunnen. Alleen zo kunnen we stappen vooruit zetten. Duurzame keuzes moeten haalbaar en betaalbaar zijn voor iedereen.”
In één adem voegt Tom er ook aan toe dat we zorgzaam moeten omspringen met werknemers uit sectoren die het roer moeten omgooien. “We mogen hen niet achterlaten. We moeten mensen kansen geven in de nieuwe sectoren. Via vorming en opleiding kunnen ze de overstap maken. Dat is een verantwoordelijkheid van de werkgevers en de overheid, maar ook van ons als vakbond. Wij moeten werkgevers en overheid daarop aanspreken. Dat is onze belangrijke sociale rol in de klimaatverandering.”
Ambitieuzere keuzes
Vlaanderen bleek in haar klimaatambities niet tot de wereldtop te behoren. “Er is nog veel werk,” grijnst Tom. Maar hij ziet ook kansen. “Volgend jaar is er een nieuwe bijeenkomst in Egypte. We moeten, ook vanuit de vakbond, nu de druk opvoeren om daar ambitieuzer uit de hoek te komen. We moeten sterke klimaatkeuzes afdwingen. We zullen daarvoor op straat moeten komen, maar daar zijn we als werknemers niet vies van. We kunnen impact hebben op de besluitvorming. We hebben hefbomen in handen. We moeten samen met de klimaatbeweging druk uitoefenen om de puzzelstukken in mekaar te schuiven,” pleit hij vurig.
Impact beperken
En nee, het is niet te laat. “Ik weet niet of we erin gaan slagen om de opwarming te beperken tot 1,5 graad. Daar hebben we nog héél weinig tijd voor. We kunnen er wellicht niet meer voor zorgen dat de klimaatopwarming géén impact heeft, want die impact is er nu al. Dat hebben we afgelopen zomer in eigen land gezien in Wallonië, en dat zien ze nog veel sterker elders in de wereld. Maar we kunnen nog wel de impact proberen te beperken. Daar moeten we op focussen. Er is nog veel werk. Ook als vakbond. We moeten in bedrijven onderhandelen over manieren om de uitstoot te beperken en de verantwoordelijkheid niet af te schuiven maar naar duurzame oplossingen te streven.”
Druk opvoeren
Ook de halsstarrige weigering van grote landen als China en India om steenkool uit te faseren, ontmoedigt Tom niet. “Het is voor het eerst dat er in het akkoord toch al over de afbouw van steenkool gesproken wordt. Op de volgende top kunnen we verdere stappen zetten. Intussen kan Europa de druk op opvoeren. Net zoals ze voor kledingproducenten faire arbeidsvoorwaarden oplegt, kunnen we ook minimale klimaatmaatregelen koppelen aan de import. Maar Europa moet ook haar eigen doelstellingen bereiken of waar mogelijk zelfs verscherpen.”
Auteur: Jan Deceunynck | Afbeelding: Belga Image