“We hebben al teveel mooie verhalen gehoord”
De Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa heeft begin februari bij dochter Brussels Airlines algemeen directeur Bernard Gustin en financieel directeur Jan De Raeymaeker voor hun diensten bedankt. De Duitse Christina Forster en haar team kwamen in de plaats. In de wandelgangen op Brussels Airport gonsde het van de geruchten over een dreigend sociaal bloedbad. Op 8 februari 2018 zakte de topman van Eurowings, de lagekostenmaatschappij van Brussels Airlines, in hoogsteigen persoon naar Brussel af om de gemoederen te bedaren.
“Brussels Airlines heeft een hele toekomst voor zicht”, verzekerde Thorsten Dirks van Eurowings. “Het zal zeker geen Ryanair worden.” Ons Recht praat erover met de LBC-NVK-militanten Bert Aerts en Heidi Michiels. Bert is piloot, Heidi werkt in de cabine.
“Als we praten over de integratie van Brussels Airlines in Eurowings, nemen de piloten over het algemeen een afwachtende houding aan”, zegt Bert. “Onze huidige bedrijfsstructuur staat haaks op die van Eurowings, wat een vlotte versmelting niet mogelijk maakt. Wil Eurowings onderdelen afstoten? Of wordt Brussels Airlines in stukken gehakt? Officieel zeggen de Duitsers dat er nog geen integratieplan is. Maar niemand in de crew room gelooft dat.”
“Maar weinig piloten liggen wakker van strategie op hoog niveau. Duitse of Belgische bazen, daar hebben ze weinig mee. Ze hebben al te veel mooie verhalen gehoord en zijn te vaak bespeeld om warm te lopen voor nationale of ideologische belangen. Voor de piloten telt vooral of de nieuwe bazen de aanslepende problemen wel of niet doortastend aanpakken: de te hoge werklast, de stroeve werking in de dagelijkse praktijk, de druk op het gezinsleven en het sociaal leven, de eindeloopbaanproblemen. Wordt aan al die punten iets gedaan? Daarop zullen de piloten de hele integratie afrekenen. Essentieel is of Lufthansa eindelijk de nodige centen zal uittrekken om structurele oplossingen te vinden.”
Juiste combinatie nodig
Volgens Heidi moet Brussels Airlines ‘een identiteit en marktpositie ontwikkelen waarbij de Europese reiziger bewust kiest voor de combinatie van Duitse degelijkheid en gemoedelijkheid met de persoonlijke service en de originaliteit van Brussels Airlines’. “Op termijn zou het in ons voordeel moeten uitdraaien dat sommige diensten kunnen worden ingezet voor een groter aantal vliegtuigen en te verkopen stoelen. Lufthansa schermt ook met die schaalvoordelen. We hopen dat deze schaalvoordelen een einde zullen maken aan de onophoudelijke druk op het cabinepersoneel. De prijs van een stoel kan immers niet meer zakken. En de druk op de uurroosters en de dagelijkse prestaties van het cabinepersoneel zijn nog nooit zo groot geweest.”
Het prijskaartje van het cabinepersoneel bij Brussels Airlines zit volgens Lufthansa ‘op een mooi niveau’ in vergelijking met de situatie bij andere maatschappijen uit de groep. “We hopen dat ze ons niet tegen elkaar zullen uitspelen”, verzucht Heidi. “Niet vergeten dat we ook praten over veiligheid, en die heeft altijd een minimale prijs.”
Pion op Duits schaakbord
Ons Recht: Wat zijn voor jullie de consequenties van het werken in een groter geheel zoals Eurowings?
Bert: “Voor het personeel is het duidelijk dat de beslissingsmacht nu buiten België ligt. We waren de koningin op het Belgische schaakbord en nu zijn we een pion op het Duitse schaakbord. De gevolgen daarvan zullen zich op drie gebieden manifesteren: de lonen, de werkdruk en de carrièremogelijkheden.”
“Voor de lonen zijn we bang dat er een opbod tussen de landen zal losbarsten. De concurrentie is bikkelhard. In de voorbije 15 jaar zagen de piloten hun lonen alleen maar krimpen. Wie vroeger bij Sabena co-piloot was, verdiende toen meer dan wie nu de functie van boordcommandant heeft.”
“De werkdruk gaat dan weer in stijgende lijn. Brussels Airlines, dat ook heel wat lange-afstandsvluchten uitvoert, is nu ondergebracht bij Eurowings, de lagekostenpoot van Lufthansa. In de ‘low cost’ kan je alleen overleven door de vliegtuigen intensief te gebruiken. Als een vliegtuig méér moet vliegen, moet het personeel volgen.”
“Een carrière in de luchtvaart is iets aparts. Weinig mensen beseffen het maar je kan amper doorgroeien in deze sector: je ben co-piloot, je wordt commandant en dat is het dan.”
Belgitude
Heidi: “Als cabin crew hebben we nog geen zicht op de gevolgen. Samen met veel van mijn collega’s hoop ik dat we zoveel mogelijk onze eigenheid en ons ‘thuisgevoel’ aan boord kunnen behouden. De Belgische reizigers voelen zich erg thuis en veilig als ze met ons vliegen. Zij identificeren zich ook met Brussels Airlines. Het is een bedrijf ‘van bij ons’. Die belgitude is sterk voelbaar onder onze passagiers.”
“Voor het cabinepersoneel zie ik voorlopig geen grote kansen in het samengaan met Eurowings. Toen Air Berlin failliet ging, werd het voor Lufthansa opeens heel belangrijk om extra marktaandeel te pakken in Duitsland. Wij hopen dat onze activiteiten niet zullen worden teruggeschroefd en dat we kunnen blijven groeien. We willen graag herkenbaar Belgisch blijven in een groter, meer solide geheel. Uiteraard willen we niet dat onze loon- en arbeidsvoorwaarden worden afgebroken. We verdienen juist waardering voor onze jarenlange inzet, die mee Brussels Airlines zo interessant maakte voor Lufthansa.”
Hoop dat het Belgische publiek trouw blijft
Veel mensen werken graag in de luchtvaart. En ook de media zijn tuk op deze sector. Vliegen geeft mensen een gevoel van vrijheid en van keuzemogelijkheden. Velen kunnen tegenwoordig betaalbare tickets boeken en reizen. Je zou van minder dromen!
Maar er is ook een andere kant aan het verhaal. In de sector gaat het er geregeld keihard aan toe. Veel concurrentie, geen gemakkelijke werkomstandigheden, voortdurend wisselende obstakels die te overwinnen zijn.
De sector lijkt het soms moeilijk alleen te redden. Economische en morele ondersteuning uit andere hoeken is geregeld noodzakelijk. Bij de recente beroering over het lot van Brussels Airlines onderstreepten heel wat Belgische bedrijfsleiders en managers in een open brief hun bezorgdheid en hun appreciatie voor het bedrijf. Zal dat enige invloed hebben op de toekomst van het bedrijf? Dat valt allemaal af te wachten. Zeker is dat niet.
Het vliegend personeel van Brussels Airlines hoopt dat de Belgische bedrijven en reizigers de maatschappij niet zullen laten vallen en dat ze bewust blijven kiezen voor deze onderneming, ook als onderdeel van Lufthansa. Tegelijk zal Brussels Airlines ‘Europeser’ moeten worden.
De piloten en het cabinepersoneel zijn hoe dan ook argwanend. Om het even welk management zal hun loyauteit moeten verdienen. Tot op heden liep het geregeld mis op dat punt. Het is nu aan Thorsten Dirks en Christina Forster om hun precieze toekomstplannen uit de doeken te doen. Daarna zal het personeel wel vertellen of deze plannen gejuich of gram verdienen.
Auteur: Paul Buekenhout | Foto: Daniël Rys