Internet en felle concurrentie treffen Carrefour zwaar

“Waarom moeten de werknemers dit alles uitzweten?”

Carrefour België heeft plannen om meer dan 1.200 werknemers hun job af te pakken. In totaal werken er in ons land 11.500 mensen voor de distributiereus. Bij de Franse poot dreigen 2.400 banen verloren te gaan. De schok is groot, zeker ook in België. LBC-NVK-secretaris Kristel Van Damme vertelt wat de werknemers meemaken en wat er op het spel staat. Ook in dit dossier zal de vakbond alles op alles zetten om de mensen maximaal te verdedigen.

Ons Recht: Kristel, wat is Carrefour precies van plan met zijn Belgische poot?

Kristel Van Damme:
“Als de directie haar plannen doorzet, zal er vooral fors worden gesnoeid bij de hypermarkten en op de hoofdzetel in Brussel. De supermarkten zouden voorlopig buiten schot blijven. In de plannen is sprake van de sluiting van twee hypermarkten, één in Genk en één in Angleur (bij Luik). De hypermarkt in Turnhout mag van de directie blijven maar wordt wel ingekrompen. In Turnhout zouden ze dan met 25 werknemers minder moeten werken. Verder wil Carrefour drie hypermarkten ombouwen tot supermarkten, wat uiteraard ook weer jobs op de helling zet. In het noorden des lands zouden de winkels in Brugge Sint-Kruis en Westerlo worden omgebouwd. De winkels daar zullen kleiner worden en hun aanbod van niet-voedingsartikelen zal worden verkleind.”
“In de overige hypermarkten wil Carrefour 500 banen – 13 personen per winkel – opofferen door te automatiseren, digitaliseren en rationaliseren. Al die winkels zullen met minder werknemers moeten draaien terwijl er nu al dagelijks in alle vestigingen klachten zijn over de enorme werkdruk. Sinds de vorige herstructurering (2010) bleef de directie de kaasschaafmethode toepassen om overal jobs af te bouwen.”
“Op het hoofdkantoor in Brussel staan 180 banen op de tocht. Daar dreigen 1 op 5 werknemers hun job kwijt te raken.”

Verschrikkelijk geschrokken

Ons Recht: Hoe reageren werknemers en vakbondsmilitanten op deze zware klap?

Kristel: “Iedereen is verschrikkelijk geschrokken door wat er in januari is aangekondigd. We wisten dat er ‘iets’ zat aan te komen maar niemand had verwacht dat Carrefour België 1.233 personeelsleden zou willen dumpen. Deze ingreep komt dan ook heel zwaar aan. Extra pijnlijk is het voor de werknemers in Genk en Angleur, die met een sluiting van hun vestiging dreigen te worden geconfronteerd. Als ik naar Genk kijk, merk ik dat het personeel daar kan rekenen op héél véél steun van de klanten. Genk heeft al vaker sociale rampen meegemaakt, herinner je de dramatische sluiting van de Ford-fabriek. Als de Carrefour in Genk minder goed presteert, is dat trouwens ook deels te linken aan de sluiting van Ford: de vroegere werknemers van Ford zitten voor een deel in een onzekere situatie en zijn dus minder geneigd om hun centjes uit te geven.”

Ons Recht: Welke gevolgen verwacht je voor de loon- en arbeidsvoorwaarden?

Kristel: “Carrefour wil de loon- en arbeidsvoorwaarden herzien voor mensen die in de toekomst zullen worden in dienst genomen. De huidige loon- en arbeidsvoorwaarden zijn een klein beetje interessanter dan die bij de concurrentie maar dat heeft ook het voordeel dat de werknemers heel loyaal zijn. Uiteraard is er ook personeel met meer anciënniteit maar dat is ook een meerwaarde voor een distributieketen die graag zegt dat ze de dienstverlening aan de klanten koestert.”
“De werkgever vergeet nu wel dat het personeel al in 2010 heeft ingeleverd. Carrefour beknibbelde toen op de extralegale verlofdagen, pakte de betaalde rustkwartieren af en liet 6 jaar lang de lonen niet mee evolueren met de trend in de sector.”
“We zijn ook bang dat Carrefour het hoofdkantoor in een ander paritair comité wil onderbrengen: PC 200. Dat zou resulteren in slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden.”

Ons Recht: Zie je parallellen met de herstructureringsplannen bij de Franse Carrefour-tak?

Kristel: “Een parallel is zeker dat ze ook in Frankrijk snoeien bij het hoofdkantoor. Bij onze zuiderburen staan maar liefst 2.400 jobs op de helling. De diensten daar zullen vooral meer moeten werken voor de 3 enseignes samen, terwijl ze vandaag nog sterk opgesplitst zijn. Carrefour Frankrijk wil de ondersteunende diensten samenvoegen voor hypermarkten, supermarkten en franchisewinkels, en dat zou het aantal personeelsleden per dienst behoorlijk doen zakken.”
“Commercieel lopen de plannen in België en Frankrijk volkomen gelijk. In beide landen wil de groep meer aandacht besteden aan ‘bio’ en lokale producten én volop inzetten op het omnichannelgebeuren. Carrefour wil de aankopen in de winkels en de aankopen online volledig laten samenvloeien. Dat wil zeggen dat de klant voor Carrefour kiest maar zelf bepaalt hoe hij zijn aankopen wil bestellen en hoe producten moeten worden afgeleverd: thuis of in de winkel.”

Keerpunt in retail

Ons Recht: Welke argumenten gebruikt Carrefour om deze zware sanering uit te leggen?

Kristel: “Eigenlijk staan we op een keerpunt in de Belgische retail. De verkoop via internet is niet meer weg te denken. Maar in het onlineverhaal hebben veel Belgische distributeurs en andere spelers op onze markt de trein totaal gemist. Ook Carrefour. De Belgische consument zou anders in elkaar zitten dan klanten elders in de wereld, dachten ze. Het klopt dat de nieuwe trend hier wel wat langzamer op gang is gekomen. Maar toch stijgen de internetaankopen van de Belg jaar na jaar exponentieel.”
“Carrefour wijst ook op de concurrentiestrijd, die almaar heviger wordt. Elke supermarktketen moet en zal bij wijze van spreken een vestiging hebben in elk dorp en op elke hoek van de straat. Op termijn is dat natuurlijk niet vol te houden.”
“Het is dan ook een uitdaging voor de distributeurs om zich elke dag heruit te vinden en om zichzelf aan te passen. De vakbondsmilitanten bij Carrefour en onze leden daar vinden het begrijpelijk dat het bedrijf wil investeren in de toekomst. Maar waarom moet dat, letterlijk dan, op de kap van de werknemers gebeuren? Waarom moeten zij dit alles uitzweten? Er is in het verleden genoeg winst gemaakt en geld verdiend om de geplande ‘transformatie’ te financieren.”

Cijfers zijn niet zo slecht

Ons Recht: Hoe staat het met die winstgevendheid van Carrefour?

Kristel: “Ik zal me beperken tot de situatie in ons land. Volgens de laatste jaarrekening die werd neergelegd behaalde Carrefour België in 2016 een jaarwinst van 95,3 miljoen euro en keerde het toen 50 miljoen aan dividenden uit. De omzet bedroeg in dat jaar bijna 4 miljard euro. Tussen 2011 en 2016 betaalde de Belgische tak van Carrefour gemiddeld amper 11% belastingen op zijn winsten. Niet bijster veel dus.”
“Als je de cijfers bekijkt van de voorbije boekjaren, mag je gerust stellen dat veel retailers in ons land alleen maar kunnen dromen van zulke prestaties. Toegegeven, in de eigen winkels van Carrefour is de omzet verminderd. Maar je moet het geheel bekijken, en niet alleen de winkels in eigen beheer. De onderneming werkt ook met franchisenemers. Carrefour opent jaar na jaar nieuwe winkels. De kleinere vestigingen, de Carrefour Markets en de Carrefour Expressen, zijn in handen van zelfstandigen met een franchisecontract. Maar ook die winkels leveren natuurlijk een deel van de winst én het marktaandeel. Als een klant een heleboel producten koopt bij een franchisewinkel van Carrefour, zal hij die niet meer kopen in de eigen supermarkten of hypermarkten van de groep. In het nieuwe transformatieplan mikt de directie op de opening van 30 extra buurtwinkels: opnieuw extra concurrentie voor de eigen winkels dus.”

Ons Recht: Niet zo vreselijk lang geleden waren er ook al herstructureringen bij Carrefour?

Kristel: “In 2007 zijn bij Carrefour 900 jobs gesneuveld. En in 2010 gingen er nog eens bijna 1.100 banen onder de hakbijl. Als we naar het transformatieplan van nu kijken, is de nieuwe reorganisatie getalsmatig ingrijpender dan de ingrepen in 2007 en 2010. In vergelijking met voorheen zijn er nu minder winkels écht bedreigd. Mààr als deze plannen volledig worden doorgevoerd zoals de directie het ziet zal dit voelbaar zijn in alle winkels, en zeker ook op het hoofdkantoor. Nadien zal iedereen nog méér onder druk worden gezet om de begrote cijfers te realiseren.”

Ons Recht: Hoe moet het nu verder?

Kristel: “Met onze vakbond willen we de lat hoog leggen. Het liefst van al willen we natuurlijk alle werknemers aan boord houden. We zullen ons uiterste best doen om de schade voor het personeel zoveel mogelijk te beperken.”

Auteur: Denis Bouwen Foto: BelgaImage