Standpunt: Het ritme van de vrije markt

De liberale roep om ‘meer vrijheid’ leidt niet tot ‘meer welvaart’, dat is intussen wel duidelijk. Toch blijven liberale denkers en politici pleiten voor meer bewegingsvrijheid voor ondernemers en minder wetten en spelregels. En minder vakbonden. Vandaag ervaren we meer dan ooit waar dat economisch liberalisme toe leidt.

Delhaize versluist in één ruk alle eigen winkels naar zelfstandige franchisehouders en verwijst daarmee alle decennialang opgebouwde loon- en arbeidsvoorwaarden naar de prullenmand. Ja, er is cao 32bis die de bestaande werknemers tijdelijk enigszins beschermt. Maar op de iets langere termijn is de neerwaartse spiraal duidelijk. Werknemers betalen de rekening. De afbouw van werknemersrechten wordt ook gesteund door rechters die met eenzijdig opgelegde dwangsommen vreedzame stakingspiketten doorbreken. Blauwe rechters tegen groene en rode jassen.

Politici, maar dus ook een aantal blauwe rechters, hebben oog voor puur economische belangen, maar negeren totaal de sociale belangen van werknemers.

Delhaize is niet de enige werkgever die deze strategie hanteert. Ook andere bedrijven en sectoren gaan in ijltempo de weg op van verzelfstandiging, onderaanneming, sociale dumping en goedkope nachtarbeid. Op die manier degraderen ze geruisloos duizenden jobs naar lagere loon- en arbeidsvoorwaarden. Concurrenten knijpen elkaar dood op de kap van diegenen die het werk moeten doen.

Er is nood aan nieuwe hefbomen om het tij te keren. Cowboyland heeft nood aan spelregels.

Nieuwe afspraken moeten paal en perk stellen aan het ‘vrije ondernemerschap’ dat leidt tot collectieve verarming. Een zelfstandig statuut of onderaanneming zijn geen vrijgeleide om werknemersrechten te omzeilen. Er is sterke wetgeving nodig die de verantwoordelijkheid legt bij de hoofdaandeelhouder. Justitie en politie zijn niet bedoeld om klakkeloos ingezet te worden in dienst van het grote geld. De spelregels rond het stakingsrecht zijn essentieel en de wereld wordt niet beter door in elke straat een supermarkt neer te zetten en moordende concurrentie te organiseren die steeds meer slachtoffers maakt onder werknemers. Dus is het tijd om na te denken over een vergunningsbeleid voor nieuwe winkels.

Als Europa, België en Vlaanderen enkel dansen op het ritme van de vrije markt, dreigt collectieve verarming onze samenleving te ontwrichten.

Standpunt: Stefaan Decock | Afbeelding: Dries Luyten