Werk is nog niet klaar bij Lidl

Etterbuil bij winkelketen Lidl is er al langer dan vandaag.

Nationaal secretaris Distributie Chris Van Droogenbroeck en secretaris Johan Lippens hebben er een helse strijd op zitten. Toen er begin mei maar liefst acht dagen van aanhoudende acties bij supermarktketen Lidl waren, kwamen directie en vakbonden na een verzoening tot een akkoord. Maar de weg blijft nog lang. “In zulke ondernemingen zijn de discussies over de arbeidsorganisatie en de werkdruk eigenlijk nooit van de baan. De etterbuil die nu opengebarsten is, dateert in essentie al van 2011”, verklaarde Chris in een solide opiniestuk in De Morgen.

Het spontane protest was dan ook nooit gezien in België. In maar liefst de helft van de winkels van Lidl werd het werk spontaan neergelegd. Sommige politieke partijen spraken al voorzichtig van de ‘start van een sociale lente’, maar zijn we al zover?  ‘’Zo ver zijn we zeker nog lang niet’’, stelt Johan Lippens. ‘’De acties bij Lidl zijn het gevolg van een jarenlange opeenstapeling van veranderingen aan de werkorganisatie en complexe werkmethodes. De werknemers hunkeren al jaren naar duurzame oplossingen voor werkbaar werk. Toen bleek dat het overleg opnieuw een maat voor niets gin,g zijn werd het de werknemers gewoon te veel en wilden zij een duidelijk signaal geven.’’

De werkdruk bij deze winkelketen is zeker niet te onderschatten. We spraken met Peter, een filiaalleider van een grote winkel van Lidl (*). Sinds 2016 wordt de meewerkende filiaalleider geleidelijk aan vervangen door een ‘filiaalmanager’.

Peter: “De voorbije maanden zijn er van hogerhand geregeld extra taken toegevoegd. Bijvoorbeeld de controle van de arbeidsuren, de controle van de kassa’s en het kluisbeheer. De voorbereiding van de kadermeeting en de planning opstellen voor de komende weken.”

Het is al te gek

“Alle producten liggen in de winkel op een plaats die door het hoofdkantoor is bepaald”, legt  Peter uit. “Dat is normaal en gebeurt in zowat alle ketens. Alleen wordt bij Lidl de plaats van de producten zo vaak aangepast dat we bijna elke week minstens een volledige  rayon moeten ombouwen! Er was ook een periode dat je de voorraad tot drie keer per dag moest nakijken en info daarover aan het hoofdkantoor moest doorsturen. Daar zijn ze ondertussen vanaf gestapt. Nu moet de vers-verantwoordelijke elk uur de voorraad nakijken.  Die taak komt bovenop het feit dat hij of zij klanten moet helpen, moet bijspringen op andere diensten of de diepvries moet uitladen.”

Spiegelplan

En Peter gaat voort: “Twee keer per week krijg je een spiegelplan dat je tot op de letter moet toepassen: het aanpassen van displays, acties, alles moet tot in de puntjes gebeuren. Daar is op zich niets mis mee, integendeel, commercieel is dat slim bekeken.  Maar je moet er wel de tijd voor krijgen. Met alle eisen die er nu zijn is het niet werkbaar. Je moet weten dat zo één briefing of ‘spiegelbericht’ zoals we dat hier noemen 15 tot 20 pagina’s bevat! Ik moet dat allemaal tot in detail doorlezen én perfect uitvoeren. Dat is te veel. Als je de non-foodbriefings erbij telt, kom je aan 40 pagina’s! Die werkdruk is ook kwalijk voor het personeel.  Er heerst een algemeen ongenoegen. Mensen kunnen zowat nooit met een tevreden gevoel naar huis gaan en dat maakt het enorm frustrerend. Dit haalt de motivatie van de mensen onderuit.”

Polyvalentie

“Lidl zet enorm in op de polyvalentie van de werknemers”, aldus de filiaalleider.  “Elke medewerker moet kunnen worden ingezet op elke afdeling. Dat is in andere supermarkten zeker niet zo. Het probleem is dat de polyvalentie zodanig groot wordt dat je op één dag bijvoorbeeld kassa, bakkerij én fruitafdeling moet bemannen. Door al dat wisselen wordt er ook enorm veel tijd verloren. Mentaal is dat enorm belastend.”

Ons Recht: Merken klanten dat het personeel onder druk staat?

Peter: “Klanten merken dat zeker. Ze zeggen er niet veel van en we doen natuurlijk altijd ons best om vriendelijk te zijn. Maar ze zien ons ook lopen. Telkens wanneer een klant iets komt vragen, wil je bijna zeggen: ‘Laat me met rust, anders raakt mijn werk niet af’. Dat zou eigenlijk niet mogen, voor klanten moet je tijd kunnen maken. We moeten met beperkte middelen werken. Eenvoudige zaken zoals prijs aanpassen vergt vier verschillende acties en opvolging met de administratie. Die omslachtigheid leidt tot extra tijdsdruk.’’

Peters getuigenis is jammer genoeg niet uitzonderlijk. We vingen van heel wat personeelsleden dezelfde signalen op. Ondertussen is er een beetje licht aan het einde van de tunnel: er is een akkoord met de directie om stappen te zetten.  En er is een lijst van punten opgesteld waarover de LBC-NVK met de directie zal onderhandelen om structurele oplossingen op maat te vinden.

Toch is het werk nog lang niet klaart, bevestigt ook Chris Van Droogenbroeck. “Het personeel in de retail gaat enorm gebukt onder de werkdruk en onder de gevraagde flexibiliteit. De mensen krijgen bijzonder weinig erkenning voor het werk dat ze presteren.”

Kieken zonder kop

Ons Recht:  Wat is de situatie nu bij Lidl?

 Chris: “De Lidl-winkel van zeven jaar terug kan je niet meer vergelijken met de vestiging van nu.  Vandaag is Lidl een aangename buurtwinkel met een uitgebreid aanbod aan artikelen. Precies daar wringt het schoentje. De personeelsinzet bij de voormalige discounter is gekoppeld aan een berekening op basis van de omzet. Maar het assortiment is aangepast zodat de processen niet meer zo gestandaardiseerd kunnen verlopen. Er zijn veel meer manipulaties nodig, met als gevolg dat er dus veel meer tijd nodig is dan vroeger om de winkel te laten draaien. De personeelsinzet per winkel wordt becijferd op basis van de verwachte omzet en niet op basis van de tijd die nodig is om alle processen helemaal en juist af te werken. Met als gevolg dat het personeel bijna wordt gedwongen om van hot naar her te lopen als een ‘kieken zonder kop’, met een veel te grote takenlijst waarvan je al meteen weet dat je die nooit afgewerkt krijgt. De directie bepaalt de spelregels, maar heeft niet het minste begrip voor de werknemer als de takenlijst niet afgewerkt geraakt. Alleen perfectie is namelijk goed genoeg.”

De handel in levensmiddelen is een sector met veel concurrentie, maar de vraag groeit nauwelijks.  Je kan dus alleen winst boeken door marktaandeel te winnen of op de kosten te besparen. Bij Lidl is de grens bereikt, of beter, zwaar overschreden.

* Peter is niet zijn echte naam. De filiaalmanager wilde graag anoniem getuigen.